Ghost writer

Người viết ma hay người viết ẩn danh – cụm từ này dường như vẫn còn mới mẻ với nhiều người nhưng không còn xa lạ trên thế giới. Bạn có thể dễ dàng thuê ghost writer trên các trang freelancer hoặc nhóm bán commission viết. Ghost writer sẽ viết theo yêu cầu của bạn với các mức giá khác nhau tùy thuộc vào độ khó của yêu cầu, trình độ của người viết, thỏa thuận về sản phẩm (ví dụ như sản phẩm dùng cho mục đích thương mại sẽ cao hơn sản phẩm phi thương mại).

Sản phẩm phi thương mại là gì?

Khách hàng thuê viết chỉ để thỏa mãn nhu cầu bản thân. Họ thích một cốt truyện nào đó nhưng lại không đủ năng lực viết lách để triển khai nó một cách nhuần nhuyễn → thuê người viết hộ. Sản phẩm viết ra chỉ để họ đọc hoặc chia sẻ với một vài người bạn. Họ cũng không ngần ngại ghi tên người viết hộ lên trên sản phẩm.

Sản phẩm thương mại là gì?

Khách hàng thuê viết nhằm tạo ra một tác phẩm rồi đem tác phẩm đó đi kinh doanh. Trong trường hợp này, hai bên có thể thỏa thuận đề tên người viết hoặc không (mà thường là không). Nếu không đề tên người viết trực tiếp, người này chính là ghost writer.

Sản phẩm thương mại thường mua đứt bán đoạn, bất kể sau này tác phẩm thành công hay thất bại, người mua sẽ chịu trách nhiệm hoàn toàn, lời ăn lỗ chịu.

Vì mang tính thương mại, giá viết thuê trong trường hợp này sẽ cao hơn trường hợp phi thương mại.

Để tránh rắc rối về sau, ví dụ như thấy tác phẩm nổi tiếng ngoài tưởng tượng, ghost writer nổi lòng tham, muốn ké miếng fame, thì hai bên nên làm hợp đồng rõ ràng với điều khoản phạt thật nặng đối với ghost writer muốn lật kèo. Mặc dù tôi cũng làm ghost writer nhưng không thể bênh nổi mấy thành phần chổng mông vào đạo đức nghề nghiệp như thế.

Ngược lại, người viết thuê cũng cần ghi rõ các điều khoản thanh toán, số lần chỉnh sửa, nguyên tắc chỉnh sửa bản thảo để tránh tình huống khách đổi ý, bắt viết đi viết lại dù mình đã làm đúng yêu cầu ban đầu rồi, hoặc để không rơi vào tình trạng bị quỵt tiền.

Giá thuê bao nhiêu cho vừa?

Liệu cơm mà gắp mắm. Người viết cảm thấy xứng đáng với công sức mình bỏ ra, khách hàng cảm thấy xứng đáng với đồng tiền mình đầu tư là được.

Hiện giờ, theo tôi quan sát ở các nhóm bán commission, giá viết tối thiểu là 100đ/chữ cho sản phẩm phi thương mại. Nhiều nhóm cấm đưa giá thấp hơn mức này vì sợ phá giá thị trường.

Về cơ bản, tôi cho rằng, nếu ai đó bán giá thấp hơn 100đ/chữ thì năng lực cũng vừa phải, trừ khi người đó đang có mục đích khác. Anh đẹp Joker nói: “Nếu bạn giỏi một thứ gì đó, đừng bao giờ làm nó miễn phí.” Điều này có thể mở rộng ra là đừng làm nó miễn phí hoặc với cái giá bèo bọt. Khi bạn đặt giá quá thấp, dù bạn giỏi, người ta cũng không đánh giá được đúng điều đó.

Một tin chợ giời khó lòng kiểm chứng: 50 sắc thái là sản phẩm của ghost writer

—

Liên hệ tư vấn xuất bản sách:

Đinh Phương Ly, M.Sc.